
Av. SERHAT CAN KARAOSMANOĞLU
7 Mar 2025
Tapu iptal ve tescil davaları, Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 1024 ve 1025. maddelerinde düzenlenmiştir.
Tapu İptal ve Tescil Davası Nedir?
Tapu iptal ve tescil davası, hukuka aykırı, usulsüz ya da yolsuz olarak düzenlenen tapu kayıtlarının düzeltilmesi amacıyla açılan davalardır. Taşınmazın aynı hakkına ilişkin olduğu için, mahkeme karanı kesinleşmeden icra edilmesi mümkün değildir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne göre mülk sahibi bireylerin etkin bir koruma mekanizmasına sahip olmaları gerektiği için, iç hukuk yolları tüketildiğinde AİHM'e bireysel başvuru yapılabilir.
Tapu İptal ve Tescil Davası Kimlere Karşı Açılır?
Bu dava, tapuda mülkiyet sahibi olarak görünene karşı açılır. Malik vefat ettiyse, dava mirasçılara yöneltilmelidir. Tapu kaydında ücüncü kişilerin ayni veya şahsi hakları da bulunuyorsa, bu kişilere de ayrıca dava açılmalıdır. Olağanüstü zamanaşımı nedeniyle açılan tapu tescil davalarında, ilgili tüzel kişilik ve hazine de davaya dahil edilmelidir.
Tapu İptal ve Tescil Davası Nerede ve Nasıl Açılır?
Bu dava, taşınmazın bulunduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır. Dilekçede tapu kayıt bilgileri, arazi durumu ve hukuka aykırılıklar ayrıntılı olarak belirtilmelidir. Bilirkişi incelemesi, keşif ve tanık beyanları gibi delillere vurgu yapılmalıdır.
Tapu İptal ve Tescil Davası Hangi Sebeplerle Açılır?
Hukuki ehliyetsizlik
Muris muvazaası (mirastan mal kaçırma)
Vekaletin kötüye kullanılması
İmar uygulamaları
Ölünceye kadar bakma sözleşmesi
Aile konutu sebebiyle
Kazandırıcı zamanaşımı ve zilyetlik
Yolsuz Tescil Nedir?
Tapu kaydının gerçek hak durumunu yansıtmadığı hallerde, yolsuz tescil söz konusudur. İllilik prensibi gereği, tescil için geçerli bir hukuki sebep bulunmalıdır. Yolsuz tescil; ehliyetsizlik, sahte vekaletname, irade sakatlığı gibi nedenlerle oluşabilir ve iptal edilmesi gerekir.
Hukuki Ehliyetsizlik Nedeniyle Tapu İptal Davası
Tapuda taşınmaz devir işlemi yapan kişinin temyiz kudretine sahip olması gerekir. Akıl hastalığı, sarhoşluk, yaşlılık gibi sebeplerle ehliyetsiz hale gelen birinin yaptığı satışlar hukuka aykırıdır ve tapu iptaline konu olabilir.
Vekaletin Kötüye Kullanılması Nedeniyle Tapu İptali
Vekil, vasi ya da yetkilendirilmiş kişilerin, vekalet verenin aleyhine hareket etmesi durumunda tapu iptal davası açılabilir. İyi niyetli olmayan üç üncü kişilere karşı da bu dava yürütülebilir.
Muris Muvazaası Nedeniyle Tapu İptali
Miras bırakanın, mirasçılarından mal kaçırmak için hileli işlemler yapması muris muvazaasına girer. Bu durumda mirasçılar, tapu iptal ve tescil davası açarak hakkını arayabilir.
Kazandırıcı Zamanaşımı ve Zilyetlik Nedeniyle Tapu Tescili
Bir taşınmaza 20 yıl boyunca malik sıfatıyla kesintisiz olarak sahip olan kişi, bu taşınmazı tapuda kendi adına tescil ettirebilir. Ancak tapuda kayıtlı mülkler için bu durum ancak belirli şartlar altında uygulanabilir.
Aile Konutu Sebebiyle Tapu İptali
Eşlerden biri, diğerinin rızası olmadan aile konutunu devredemez. Tapuda aile konutu şerhi bulunmasa bile, özellikle bankalar gibi kurumlar bu durumu bilmekle yükümlüdür. Bu durumda tapu iptal davası açılabilir.
Bu bilgiler ışığında, tapu iptal ve tescil davaları, taşınmaz mülk hakkını koruma altına almak için kritik bir hukuki yoldur. Davanın başarıya ulaşması için, hukuki sebeplerin doğru belirlenmesi ve delillerin titizlikle toplanması önem arz etmektedir.